«Ανάμεσα σε λιθοσωρούς και μνήμες…»: πεζοπορία στα πρώτα σύνορα της Ελλάδας από το Δίκτυο Μουσείων και το Οξυγόνο των Αγράφων

Με μεγάλη συμμετοχή κοινού, τόσο από τον νομό Καρδίτσας όσο και Τρικάλων, αλλά και εξαιρετικές εντυπώσεις πραγματοποιήθηκε αυτή την Κυριακή, 20 Οκτωβρίου, η ιστορική πεζοπορική διαδρομή στα ίχνη των πρώτων συνόρων της Ελλάδας στα ορεινά του Νομού Καρδίτσας. Τη δράση υλοποίησαν το Δίκτυο Μουσείων και Συλλογών Νομού Καρδίτσας και η Πολιτιστική & Περιβαλλοντική Ομάδα «Οξυγόνο των Αγράφων», με την οικονομική υποστήριξη της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας της Περιφέρειας Θεσσαλίας και υπό την Αιγίδα της Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι συμμετέχοντες, εκτός από την γοητεία του βουνού, είχαν παράλληλα την ευκαιρία να απολαύσουν έναν βιωματικό ιστορικό περίπατο, παρέα με βιντεοσκοπημένες ή ηχογραφημένες αφηγήσεις, φωτογραφίες και αντικείμενα εποχής, δίπλα σε λιθοσωρούς από κούλιες (=φυλάκια), τις οποίες είχαν εντοπίσει και σηματοδοτήσει μέλη της ομάδας του «Οξυγόνου» μαζί με τον ορειβάτη και συγγραφέα, Στέφανο Σταμέλλο. Το βιβλίο του τελευταίου με τίτλο «Από τον Παγασητικό έως τον Αμβρακικό, ένα οδοιπορικό στα πρώτα σύνορα της Ελλάδας» (εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 2018) αποτέλεσε άλλωστε την αφορμή για το σχεδιασμό της διαδρομής. ΔΙΚΤΥΟ και ΟΞΥΓΟΝΟ είχαν παρουσιάσει το βιβλίο στο κοινό της Καρδίτσας σε κοινή εκδήλωση, τον Ιούνιο του 2022 και από τότε σχεδίαζαν τη συγκεκριμένη δράση, αλλά η θεομηνία Daniel και οι πληγές που άφησε δεν είχαν επιτρέψει ως τώρα την υλοποίησή της.
Από τότε η ομάδα του «Οξυγόνου» συντήρησε και αποκατέστησε αρκετά τμήματα του μονοπατιού των συνόρων, τοποθετώντας προσωρινή σήμανση για την διευκόλυνση της δράσης. Στη θέση της προσωρινής αυτής σήμανσης από την Κυριακή υπάρχουν πλέον κανονικές διακριτικές πινακίδες πάνω σε μεταλλικούς πασσάλους με την ένδειξη «1832», ώστε καθένας να μπορεί στο εξής να πραγματοποιεί τη συγκεκριμένη διαδρομή. Για το Δίκτυο Μουσείων, η ιδέα να ασχοληθεί με τα πρώτα σύνορα της Ελλάδας ξεπήδησε μέσα από τη δημιουργία ψηφιακού μουσείου με τίτλο «Ημιτελές ‘21», δράσης επιχορηγούμενης από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού (http://imiteles21.gr/?page_id=49). Ένα μέρος από το πλούσιο πολυμεσικό ιστορικό περιεχόμενο που επεξεργάστηκε για την περίοδο 1832-1881 οργανώθηκε σε θεματικές και συνόδευε τους συμμετέχοντες της ιστορικής διαδρομής, δίνοντάς τους πληροφορίες στους 6 σταθμούς-κούλιες: οι συνέπειες της χάραξης της συνοριογραμμής για τον ντόπιο πληθυσμό, η καθημερινότητα των ανθρώπων, η διεθνής πολιτική και διπλωματική συγκυρία, οι εξεγέρσεις στα Άγραφα, η ληστεία και η μετανάστευση ήταν οι 6 θεματικές, με τις οποίες οι εκδρομείς είχαν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή, αποκωδικοποιώντας αντίστοιχα qr-codes. Ορισμένοι μάλιστα από τους συμμετέχοντες μοιράστηκαν αυθόρμητα με την ομάδα ιστορίες που είχαν ακούσει από ντόπιους σε προηγούμενες εξορμήσεις τους σχτικά με μικροτοπωνύμια της συνοριογραμμής, υλικό που καταγράφηκε και θα εμπλουτίσει την ιστοσελίδα του «Ημιτελούς ‘21».
Στόχος των διοργανωτών είναι η ιστορική πεζοπορία στα πρώτα σύνορα της Ελλάδας να γίνει θεσμός, να βελτιώνεται και να διευρύνεται διαρκώς, φτάνοντας από τον Παγασητικό ως τον Αμβρακικό, γεφυρώνοντας παράλληλα το σήμερα με τον ιστορικό χώρο και χρόνο. Όραμά τους είναι σταδιακά και με τη στήριξη όλων των εμπλεκομένων, να δημιουργηθεί όχι μόνο ένα ευφάνταστο και εξωστρεφές τουριστικό προϊόν αλλά και μια ολοκληρωμένη βιωματική εμπειρία, η οποία να αναδεικνύει και να ερμηνεύει το ιστορικό παρελθόν, μετατρέποντάς το σε πολιτιστικό πόρο, χρήσιμο για το παρόν και το μέλλον.