Ζωτικής σημασίας η μεταφορά νερών του Αχελώου στη Θεσσαλία

Άρθρο του Γιώργου Κωτσού Βουλευτή ΝΔ Καρδίτσας

Μείζον θέμα για τη Θεσσαλία αποτελούν τα υδατικά ελλείμματα που διαμορφώνονται κάθε χρόνο από τις σημαντικές αποκλίσεις ανάμεσα στη ζήτηση του νερού και στην προσφορά των αναγκαίων ποσοτήτων, η οποία, εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες, υπολείπεται σταθερά της ζήτησης, δημιουργώντας ένα έντονα ελλειμματικό υδατικό ισοζύγιο.

Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί αυξάνει διαρκώς τους κινδύνους εμφάνισης ξηρασίας – ερημοποίησης και κατ’ επέκταση, μαζί με τις πλημμύρες, απειλεί την ασφάλεια στην περιοχή μας. Επιπλέον, επιτείνει τα οικολογικά προβλήματα στους ποταμούς ,αλλά κυρίως στα υπόγεια υδατικά οικοσυστήματα, όπου οι υπεραντλήσεις από τα μόνιμα υδατικά αποθέματα είναι πλέον καθεστώς, οδηγώντας μοιραία σε μεγάλη οικολογική καταστροφή.

Για πολλές δεκαετίες έχουν δαπανηθεί εκατομμύρια ευρώ, ώστε να προχωρήσουν τα μεγάλα εκείνα έργα ,που θα δώσουν απτές λύσεις στο υδατικό ζήτημα της Θεσσαλίας.

Ένα τέτοιο έργο αποτελεί το φράγμα Συκιάς , που κατασκευάζεται επί του ποταμού Αχελώου στο σημείο συμβολής του, με τον ποταμό Κουμπουργιανίτικο, στα όρια των νομών Καρδίτσας και Άρτας. Ξεκίνησε από το ΥΠΕΧΩΔΕ, με εργολαβία που ανατέθηκε στη μειοδότρια κοινοπραξία «ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ – ΑΤΕΜΚΕ – ΑΤΤΙΚΑΤ – ΑΒΑΞ».Η σύμβαση υπογράφηκε στις 19.8.1996. Η εργολαβία διαλύθηκε τον Απρίλιο του 2001. 

Με νέα εργολαβία οι εργασίες στο φράγμα Συκιάς άρχισαν ξανά στις αρχές του 2006 και συνεχίστηκαν μέχρι τα τέλη του 2009,οπότε διακόπηκαν λόγω απόφασης του ΣτΕ περί αναστολής των εργασιών έως την έκδοση της τελικής απόφασης του Δικαστηρίου, επί προσφυγής φορέων της Αιτωλοακαρνανίας και οικολογικών οργανώσεων κατά της διοίκησης σχετικά με την επιλογή της ,για έργα μερικής μεταφοράς προς την Λεκάνη Απορροής Πηνειού, ετήσιου όγκου 600 εκατ.κ.μ. νερού.

Η απόφαση του ΣτΕ εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2014 (αρ.26) και με την ίδια απόφαση ταυτόχρονα  έπαψε να ισχύει η αναστολή των εργασιών.

Στη συνέχεια, η τότε κυβέρνηση Σαμαρά, προσαρμόζοντας τις αποφάσεις της στο σκεπτικό της απόφασης του ΣτΕ, με υπουργική απόφαση τον Σεπτέμβριο του 2014 ενέκρινε το ΣΔΛΑΠ για την θεσσαλική λεκάνη (ευρωπαϊκή οδηγία 2000/60), προβλέποντας και πάλι μερική μεταφορά νερού από τον Αχελώο, με όγκο όμως έως 250 εκατ.κ.μ.  ετησίως.

Ας σημειωθεί, πως εναντίον της απόφασης αυτής, η οποία επανήλθε και από την κυβέρνηση Μητσοτάκη μέσω του ΣΔΛΑΠ Θεσσαλίας ,ουδέποτε υποβλήθηκε προσφυγή στο ΣτΕ και συνεπώς πρόκειται για απόφαση «καθαρή» και νομικά ασφαλή.  

Έως σήμερα στο φράγμα έχουν γίνει εργασίες ύψους (κατ’ εκτίμηση) 300εκατομ. ευρώ (σημερινές τιμές) και περίπου 55-60% του  φυσικού  αντικειμένου. Για την ολοκλήρωση του φράγματος απαιτούνται (κατ’ εκτίμηση) άλλα 180-200 εκ.ευρώ (χωρίς τον υδροηλεκτρικό σταθμό).

Δεν πρέπει να συνεχιστεί αυτή η αοριστία για τους Θεσσαλούς πολίτες, είναι αναγκαίο τα πλεονασματικά νερά του Αχελώου, να ενισχύσουν και τη Θεσσαλία. 

Η κατασκευή-ολοκλήρωση του φράγματος Συκιάς και η δημιουργία-πλήρωση του ταμιευτήρα, δεν θα προκαλέσει καμία εκτός ορίων και μη αντιμετωπίσιμη οικολογική καταστροφή, καθώς άλλωστε έχει ήδη ολοκληρωθεί πάνω από το 50% του όλου έργου. 

Αν υπήρχε πρόβλημα κατά την κατασκευή των έργων, αυτό ήδη έχει αντιμετωπισθεί. Αντίθετα η ολοκλήρωση του έργου θα δημιουργήσει ένα εκπληκτικής ομορφιάς φυσικό περιβάλλον, με φυσική ζωή όπως έγινε με τον ταμιευτήρα Ν.Πλαστήρα.

Ο ταμιευτήρας Συκιάς θα αποτελέσει αποθήκη νερού για να δημιουργήσει ένα σημαντικό απόθεμα νερού (περίπου 450 εκ. κυβικών μέτρων) που, ανάλογα με τις πολιτικές επιλογές και την έγκριση των ΣΔΛΑΠ, θα χρησιμοποιηθεί σε περιόδους ξηρασίας που πλέον είναι πολύ πιθανές λόγω των κλιματικών φαινομένων.

Ουσιαστικά τα νερά της Συκιάς θα αποτελούν το «απόθεμα» ασφαλείας και ενίσχυσης του υδατικού δυναμικού της ΛΑΠ Πηνειού, όπως επί τόσα χρόνια διεκδικεί η Θεσσαλία.

Φυσικά αναγκαίο έργο αποτελεί, ως συνέχεια του φράγματος της Συκιάς και ο ταμιευτήρας Μουζακίου, που θα λειτουργήσει ως ένας «πυλώνας» συγκράτησης πιθανών πλημμυρικών φαινομένων, θα ενισχύσει το υδροηλεκτρικό σύστημα της χώρας, αλλά θα συμβάλλει και στην περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη της περιοχής μας. 

Το βασικό συμπέρασμα είναι πως το ημιτελές έργο Συκιάς θα πρέπει επειγόντως και σε πρώτη προτεραιότητα να ολοκληρωθεί, τόσο για λόγους οικονομικούς και περιβαλλοντικούς, αλλά και κυρίως για λόγους ασφάλειας, ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην παραγωγή χρήσιμης υδροηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.

Ας σημειωθεί πως για αυτό το σύστημα έργων (φράγμα Συκιάς, σήραγγα μεταφοράς προς Μουζάκι) δαπανήθηκαν ήδη πάνω από 500 εκατ. ευρώ, ενώ οι δαπάνες για την ολοκλήρωσή τους καθώς και του σταθμού παραγωγής εκτιμώνται σε άλλα 300 εκατ. ευρώ.

Με απλά λόγια, εάν δεν ολοκληρωθούν τα έργα, όλες αυτές οι επενδύσεις θα χαθούν και δεν θα αποδώσουν τίποτε ωφέλιμο.

Η μη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ύψους 300 GWhτο χρόνο εκτιμάται σε απώλεια αξίας 50 εκατ., ευρώ το χρόνο.

Σε κάθε περίπτωση, δεν προσφέρονται άλλα χρονικά περιθώρια για παράταση των εκκρεμοτήτων που προανέφερα.

Οφείλουμε, με σοβαρότητα και υπευθυνότητα, να λάβουμε οριστικές αποφάσεις για όλες τις επιμέρους πλευρές του σύνθετου αυτού ζητήματος, να τις θέσουμεσε διαβούλευση με τον λαό, τις οργανώσεις και τους φορείς στις ενδιαφερόμενες Περιφέρειες και να τις φέρουμε προς τελική έγκριση στην ελληνική Βουλή, μη επιτρέποντας σε κανέναν κακοπροαίρετο πολίτη ή και κόμμα της αντιπολίτευσης να αμφισβητήσουν ξανά στο μέλλον την απόφαση αυτή.

Αντίθετα, οποιαδήποτε προσπάθεια «σαλαμοποίησης» του σχεδιασμού των έργων μερικής μεταφοράς νερού και επιλεκτικής υλοποίησης κάποιων από αυτά (υπό την πίεση επί μέρους τοπικιστικών ή άλλων συμφερόντων), που θα αλλοιώνει την σκοπιμότητα της ενίσχυσης του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας και θα «παραβιάζει» τα προβλεπόμενα στο πρόσφατο ΣΔΛΑΠ και την έκθεση της HVA,εκτιμάται πως δεν έχουν πιθανότητα επιτυχίας και θα δημιουργήσουν (ενδεχομένως) εκρήξειςαγανάκτησης στους παραγωγούς και στο σύνολο των Θεσσαλών πολιτών.