Μεταμόρφωση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, του Λυτρωτή και Σωτήρος του κόσμου-Για την εορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στις 6 Αυγούστου

Την 6η Αυγούστου η Αγία μας εκκλησία εορτάζει μια μεγάλη Δεσποτική εορτή. Τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Ιησού Χριστού. Η Μεταμόρφωση του Κυρίου είχε συμβεί πριν από το εκούσιο πάθος Του. Σαράντα ημέρες πριν από τη Σταύρωσή Του. Η εορτή συνέπιπτε την περίοδο της νηστείας και δια τούτο εορτάζεται 40 ημέρες πριν από την ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου). Η Μεταμόρφωση τιμάται στο μέσον περίπου της εορταστικής περιόδου Πάσχα – Χριστούγεννα. Της δεσποτικής αυτής εορτής προηγείται αυστηρά νηστεία και μόνο την ημέρα της εορτής επιτρέπεται η κατάλυση ψαριών. Η νηστεία αυτή ανήκει στη νηστεία του 15αυγούστου. Ουσιαστικά πρόκειται για δυο συνεχόμενες νηστείες, μια προς τιμή της Μεταμορφώσεως του Χριστού και μια προς τιμή της Παναγίας. Προηγείται λοιπόν αυστηρά νηστεία όπως και στις δυο άλλες προαναφερθείσες δεσποτικές εορτές. Μεγάλη δεσποτική εορτή. Όσο βασική και σπουδαία για την σωτηρία μας είναι η εορτή των Χριστουγέννων και της Αναστάσεως τόσο σπουδαία και σημαντική είναι και η εορτή της Μεταμορφώσεως. Εφανερώθη η Θεότητα του Κυρίου, για μια ακόμη φορά.
Ο Κύριος για να προετοιμάσει τους μαθητάς Του για το εκούσιο πάθος του, πήρε τρεις από αυτούς: τον Πέτρο, τον Ιωάννη και τον Ιάκωβο και πορεύθηκε προς προσευχή εις το όρος Θαβώρ. Γιατί πήρε αυτούς;; Τον Πέτρο για τη μεγάλη πίστη και αγάπη που είχε προς τον Χριστό, τον Ιωάννη επειδή τον αγαπούσε ιδιαίτερα ο Κύριος, για την αγνότητα και την ολόψυχη προς Αυτόν αφοσίωσή του και τον Ιάκωβο επειδή αυτός θα έχυνε πρώτος το αίμα του για την αγάπη του Χριστού. Οι κουρασμένοι από την ταλαιπωρία κάθισαν να ξεκουραστούν και τους πήρε ο ύπνος. Κάποια στιγμή ξυπνούν και βλέπουν τον διδάσκαλό τους να λάμπει περισσότερο και από τον ήλιο. Δεν μπορούσαν τα γήινα μάτια των μαθητών Του να αντικρίσουν το άκτιστο φως και για αυτό έπεσαν κάτω με τα πρόσωπα προς την γη, λέγει ο Ευαγγελιστής, « έπεσον επί πρόσωπον αυτόν και εφοβήθησαν σφόδρα» (Ματθ. 17,6).

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος σε εικόνα του 1600, Μουσείο Μπενάκη

Επέτρεψε ο Κύριος να πάρουν μια γεύση από τη Θεότητά Του και πως θα είμαστε όλοι μας μετά την Δευτέρα παρουσία Του στη γη. Οι μαθητές του δεν είχαν λάβει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος για να μπορούν να δουν το Άκτιστο Φως. Είδαν τον Κύριο να συνομιλεί με τον Μωυσή, εκπρόσωπο του νόμου και των κεκοιμημένων και τον Ηλία, εκπρόσωπο των Προφητών και των ζώντων. Έτσι λοιπόν φαίνεται καθαρά ότι ο Χριστός είναι Κύριος της Ζωής και του θανάτου και οι συνομιλητές Του είναι δούλοι Του. Συνομιλούν για το εκούσιο Πάθος Του που πρόκειται να συμβεί. Γράφει χαρακτηριστικά ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Έφερε δε εις το μέσον τους τον Mωυσήν και τον Ηλίαν, διά να διορθώση τας σφαλεράς υποψίας, οπού είχον οι πολλοί περί αυτού. Kαθότι, άλλοι μεν έλεγον τον Kύριον, πως είναι ο Ηλίας. Άλλοι δε, πως είναι ο Iερεμίας. Διά τούτο λοιπόν επαράστησεν εις το Θαβώρ τους πρώτους και κορυφαίους Προφήτας, διά να γνωρίσουν οι μαθηταί, και διά των μαθητών όλοι οι άνθρωποι, πόση διαφορά είναι αναμεταξύ του Xριστού, και των Προφητών. O μεν γαρ Xριστός, είναι Δεσπότης. Oι δε Προφήται, είναι δούλοι. Kαι ίνα μάθουν, ότι ο Kύριος έχει την εξουσίαν του θανάτου και της ζωής. Διά τούτο, από μεν τους αποθαμένους, έφερε τον Mωυσήν. Aπό δε τους ζωντανούς, έφερε τον Ηλίαν». Προετοιμάζονται οι μαθητές Του για τα επερχόμενα. Ο Πέτρος ενθουσιασμένος και γεμάτος θεία γλυκύτητα προτείνει να φτιάξουν τρεις σκηνές για να μείνουν εκεί. Μία για τον Δάσκαλό Του και από μια για τον Μωυσή και τον Ηλία. Τότε νεφέλη τους σκέπασε και ακούστηκε φωνή λέγουσα «Ούτος εστίν ο υιός μου ο αγαπητός αυτού ακούετε» (Λουκά, θ’ 28-36). Δηλαδή, Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, που τον έστειλα για να σωθεί ο κόσμος. Αυτόν να ακούτε. Είναι η φωνή του Θεού και Πατέρα, όπως και στην βάπτιση του Κυρίου. Τον αποκαλεί «υιόν αγαπητό». Για όλους εμάς τους θνητούς και φθαρτούς που πλάθουμε και κατασκευάζουμε τον Χριστό στα δικά μας ανθρώπινα και αμαρτωλά μέτρα. Ο Χριστός είναι το δεύτερο πρόσωπο της μιας, αγίας, ομοουσίου και αδιαιρέτου τριάδος: Πατήρ, Υιός και Άγιον Πνεύμα.
Στη Μεταμόρφωσή Του ο Κύριος απλά φανέρωσε ή, ακριβέστερα, επέτρεψε να δουν ανθρώπινα μάτια ένα μικρό μέρος της Θεότητός Του, «καθώς ηδύναντο», όπως αναφέρεται στο απολυτίκιο της εορτής.

Απολυτίκιον. Ήχος βαρύς
Μετεμορφώθης εν τω όρει Χριστέ ο Θεός, δείξας τοις Μαθηταίς σου την δόξαν σου, καθώς ήδυναντο. Λάμψον και ημίν τοις αμαρτωλοίς, το φώς σου το αϊδιον, πρεσβείαις της Θεοτόκου, φωτοδότα δόξα σοι.
Κοντάκιον Ήχος βαρύς. Αυτόμελον.
Επί του όρους μετεμορφώθης, και ως εχώρουν οι Μαθηταί σου την δόξαν σου, Χριστέ ο Θεός εθεάσαντο, ίνα όταν σε ίδωσι σταυρούμενον, το μεν πάθος νοήσωσιν εκούσιον, τω δε κόσμω κηρύξωσιν, ότι συ υπάρχεις αληθώς, του Πατρός το απαύγασμα.

Μεγαλυνάριον
Θέλων επιδείξαι τοις Μαθηταίς, δύναμιν εξ ύψους και σοφίαν παρά Πατρός, εν όρει ανήλθες, Χριστέ τω Θαβωρίω, και λάμψας ως Δεσπότης τούτους εφώτισας.

Ο οίκος
Εγέρθητε οι νωθείς, μη πάντοτε χαμερπείς, οι συγκάμπτοντες εις γήν την ψυχήν μου λογισμοί, επάρθητε και άρθητε εις ύψος θείας αναβάσεως, προσδράμωμεν Πέτρω και τοις Ζεβεδαίου, και άμα εκείνοις το Θαβώριον όρος προφθάσωμεν, ίνα ίδωμεν σύν αυτοίς την δόξαν του Θεού ημών, φωνής δε ακούσωμεν, ης περ άνωθεν ήκουσαν, και εκήρυξαν, του Πατρός το απαύγασμα.

Κάθισμα Ήχος δ’. Κατεπλάγη Ιωσήφ.
Επι το όρος το Θαβώρ, μετεμορφώθης ο Θεός, αναμέσον Ηλιού, και Μωϋσέως των σοφών, συν Ιακώβω και Πέτρω και Ιωάννη, ο Πέτρος δε συνών, ταυτά σοι έλεγε Καλόν ωδέ έστι, ποιήσαι τρείς σκηνάς, μίαν Μωσεί, και μίαν Ηλία, και μίαν σοί τω Δεσπότη Χριστώ, ο τότε τούτοις, το φώς σου λάμψας, φώτισον τας ψυχάς ημών.

Μυργιώτης Παναγιώτης
Μαθηματικός