Επιδημία ιλαράς: Τι να προσέξουν παιδιά, έφηβοι και ενήλικες – Ποιες ομάδες βρίσκονται στο κόκκινο

Δεν είναι μόνο τα παιδιά που κινδυνεύουν από την ιλαρά, αλλά και οι ενήλικες. Οι οδηγίες για τον εμβολιασμό έναντι της ιλαράς έρχονται μετά τον εντοπισμό κρουσμάτων και στη χώρα μας, την ώρα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει χτυπήσει καμπανάκι κινδύνου για έξαρση της νόσου στην Ευρώπη.
Η γενική οδηγία που δίνεται από τον ΕΟΔΥ είναι πως τα παιδιά, οι έφηβοι και οι ενήλικες που έχουν γεννηθεί μετά το 1970 και δεν έχουν ιστορικό νόσου, πρέπει να είναι εμβολιασμένοι με δύο δόσεις εμβολίου ιλαράς.
Όσον αφορά τα παιδιά, η 1η δόση του εμβολίου να γίνεται σε ηλικία 12 μηνών και η 2η δόση σε ηλικία 24–47 μηνών, μπορεί όμως να χορηγηθεί και νωρίτερα, αρκεί να έχουν περάσει 4 εβδομάδες μετά την πρώτη. Και οι δύο δόσεις πρέπει να χορηγούνται μετά το 12ο μήνα ζωής. Παιδιά και έφηβοι που δεν έχουν εμβολιαστεί με 2η δόση πρέπει να αναπληρώσουν το ταχύτερο δυνατόν.
Όσοι έχουν κάνει δύο δόσεις εμβολίου θα αναπτύξουν ανοσία και θα είναι προστατευμένοι έναντι της ιλαράς για όλη τους τη ζωή. Εντούτοις, δεν θα πρέπει να εμβολιάζονται ανοσοκατασταλμένα άτομα και έγκυες γυναίκες Εάν έχει γίνει εμβόλιο ιλαράς, η εγκυμοσύνη πρέπει να αποφεύγεται για τουλάχιστον 1 μήνα μετά.
Η ιλαρά είναι ένα εξαιρετικά μεταδοτικό νόσημα που οφείλεται στον ιό της ιλαράς. Ο ιός διασπείρεται με τα σταγονίδια του αναπνευστικού συστήματος όταν ένας ασθενής μιλάει, βήχει ή φταρνίζεται. Ο ΕΟΔΥ τονίζει πως όλα τα άτομα (παιδιά και ενήλικες) που δεν είναι εμβολιασμένα ή έχουν κάνει μόνο μια δόση του εμβολίου μπορεί να κολλήσουν εάν εκτεθούν στον ιό.

Όπως αναφέρει ο Πανελλήνιος Σύλλογος Επισκεπτών Υγείας, οι παρακάτω ομάδες πληθυσμού διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο νόσησης από ιλαρά:

• Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας
• Εκπαιδευτικοί
• Φοιτητές, σπουδαστές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
• Ενήλικες που πρόκειται να ταξιδέψουν στο εξωτερικό.
• Μέλη οικογένειας ατόμων με ανοσοκαταστολή.
• Ασθενείς με HIV λοίμωξη (ο εμβολιασμός συστήνεται όταν ο αριθμός των CD4 ?200/μL).
• Πληθυσμιακές ομάδες με ιδιαίτερο τρόπο διαβίωσης – Ευάλωτες ομάδες

Τρεις επιδημίες στην Ελλάδα την τελευταία εικοσαετία
Την περίοδο 2004-2023, εκδηλώθηκαν τρεις επιδημίες ιλαράς στη χώρα μας κατά τα έτη
2005-2006, 2010-2011 και 2017-2018 και δηλώθηκαν μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης στο Τμήμα Νοσημάτων που προλαμβάνονται με εμβολιασμό και συγγενών λοιμώξεων του ΕΟΔΥ, συνολικά 4.151 κρούσματα ιλαράς. Συγκεκριμένα, η πρώτη επιδημία κορυφώθηκε το έτος 2006 με 518 δηλωθέντα κρούσματα και μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση 4,71/100.000 πληθυσμού.
Η δεύτερη επιδημία, περιορισμένης έκτασης, εκδηλώθηκε το έτος 2010 με 149 δηλωθέντα κρούσματα και μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση 1,34/100.000 πληθυσμού. Η τρίτη και μεγαλύτερης έκτασης επιδημία άρχισε το έτος 2017 με 968 δηλωθέντα κρούσματα και μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση 8,99/100.000 πληθυσμού και κορυφώθηκε το επόμενο έτος με 2.291 δηλωθέντα κρούσματα και μέση ετήσια δηλούμενη επίπτωση 21,33/100.000 πληθυσμού.
Κατά τα έτη 2021, 2022 και 2023 δε δηλώθηκε κανένα κρούσμα ιλαράς.

Πώς μεταδίδεται η ιλαρά
Ο ιός εισέρχεται στον οργανισμό από το αναπνευστικό σύστημα και εγκαθίσταται στον αναπνευστικό βλεννογόνο και τους επιχώριους λεμφαδένες όπου και πολλαπλασιάζεται. Στη συνέχεια μεταφέρεται με τη λεμφική οδό στο αίμα και με αυτό σε διάφορα όργανα. Ο ιός απενεργοποιείται γρήγορα από τη ζέστη, το φως, το όξινο pH και τη θρυψίνη. Ο χρόνος επιβίωσής του στον αέρα ή σε επιφάνειες αντικειμένων είναι μικρότερος των 2 ωρών.
Η ιλαρά θα ξεκινήσει με συμπτώματα που μοιάζουν με κρυολόγημα. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, διακρίνονται 3 στάδια της νόσου: το πρόδρομο (καταρροϊκό), το εξανθηματικό και το στάδιο της αποδρομής.
Το πρόδρομο (καταρροϊκό) στάδιο, διαρκεί 2-4 ημέρες, χαρακτηρίζεται από πυρετό, έντονα καταρροϊκά συμπτώματα (δακρύρροια, ρινόρροια, πταρμό), βήχα, επιπεφυκίτιδα και φωτοφοβία. 1-2 ημέρες πριν ή μετά την εμφάνιση του εξανθήματος εμφανίζονται οι κηλίδες του Koplik που είναι παθογνωμονικές της νόσου και είναι μικρά λευκωπά στίγματα. Το εξανθηματικό στάδιο διαρκεί 5-6 ημέρες, ενώ το στάδιο της ανάρρωσης χαρακτηρίζεται από πτώση του πυρετού και εξαφάνιση του εξανθήματος σταδιακά.