Ξεπαγώνει η εκτός σχεδίου δόμηση

Ξεπαγώνουν οι αγοραπωλησίες στην εκτός σχεδίου δόμηση με νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στο τέλος του έτους.
Το σχέδιο νόμου που παρουσιάστηκε στο υπουργικό συμβούλιο από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρο Σκυλακάκη, αφορά την οικοδόμηση σε εκτός σχεδίου οικόπεδα.
Ειδικότερα, με βάση το σχέδιο νόμου, θα δίνεται η δυνατότητα να δομούνται νόμιμα γήπεδα (οικόπεδα) τουλάχιστον 4 στρεμμάτων, κείμενα εκτός ρυμοτομικών σχεδίων πόλεων ή εκτός ορίων νομίμως υφιστάμενων οικισμών, εφόσον έχουν πρόσωπο σε δρόμο, ενώ εκείνο που προς το παρόν είναι άγνωστο, είναι τι θα συμβεί με τα λεγόμενα “τυφλά” οικόπεδα, αυτά δηλαδή που δεν έχουν σύνδεση με το οδικό δίκτυο.
Για την έκδοση πάντως οικοδομικής άδειας εκτός σχεδίου οικοπέδων θα προβλέπεται η θέσπιση ενός τέλους υπέρ του Πράσινου Ταμείου που θα διατίθεται αποκλειστικά για έργα υποδομής και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Το θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης προέκυψε εντός του καλοκαιριού μετά από τις σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ. Η πιο γνωστή από τις αποφάσεις του δικαστηρίου αφορά την Πάτμο (176/2023) και εκδόθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο. Σύμφωνα με αυτή, δεν αρκεί το ελάχιστο εμβαδόν των 4 στρεμμάτων ώστε κάποιος να έχει τη δυνατότητα να κτίσει, καθώς χρειάζεται να αποδειχθεί ότι το οικόπεδο έχει “πρόσωπο” σε κοινόχρηστο δρόμο. Ωστόσο, αυτό είναι αρκετά δύσκολο, καθώς υπάρχει διαφορετική νομική και πολεοδομική ερμηνεία της κοινόχρηστης οδού. Αυτό συμβαίνει, διότι νομικά ως υφιστάμενοι θεωρούνται οι παλιοί αγροτικοί δρόμοι, που υπήρχαν πριν το 1923.
Η δεύτερη απόφαση (992/2023) εκδόθηκε στις αρχές Ιουνίου και αφορά σε ακύρωση οικοδομικής άδειας για αποθήκη στη Χαλκίδα. Και σε αυτή το ΣτΕ αναφέρει την υφιστάμενη νομοθεσία για την εκτός σχεδίου δόμηση. Προσθέτει, δε, αυτή πρέπει να συμβαδίζει με τη νομοθεσία για το περιβάλλον, τη χωροταξία και τις αρχαιότητες, και επισημαίνει ότι οι νόμοι μπορεί να είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα, μόνο εάν ακολουθούνται από επιστημονική μελέτη για τις επιπτώσεις τους. Αρχικά το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατήργησε τις παρεκκλίσεις για την αρτιότητα, οπότε πλέον έχτιζε κάποιος μόνο σε έκταση τεσσάρων στρεμμάτων και πλέον. Τελευταία όμως, το Συμβούλιο της Επικρατείας, με σειρά αποφάσεων, αντίθετων με όσα δέχονταν μέχρι τώρα, αποφάσισε ότι ούτε η αρτιότητα ούτε η πρόσβαση σε δρόμο είναι αρκετές για να χτίσει κανείς. Ζητά πλέον αυστηρούς όρους για την αρτιότητα και ακόμη πιο αυστηρούς για το τι είναι δρόμος.

Οι αποφάσεις του ΣτΕ
Το θέμα της εκτός σχεδίου δόμησης, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις. Ηδη, 12 περιβαλλοντικές οργανώσεις (ΕΛΛΕΤ, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, WWF, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Greenpeace, Αρκτούρος, Αρχέλων, Medasset, Καλλιστώ, ΑΝΙΜΑ, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης) εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση στην οποία ανέφεραν ότι η “ελληνική επικράτεια βιώνει μια σειρά από πρωτόγνωρες διαδοχικές καταστροφές. Η ελληνική φύση υποφέρει από τα 1,6 εκατομμύρια στρέμματα καμένης δασικής έκτασης και τις πρόσφατες εκτεταμένες πλημμύρες. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, περιουσίες και υποδομές αναδεικνύουν με τραγικό τρόπο την ανάγκη για δραστικές αλλαγές στον τρόπο που προστατεύουμε και διαχειριζόμαστε το περιβάλλον”.